FrieslandCampina Leeuwarden is één van de paradepaardjes van het wereldwijde FrieslandCampina concern. Jaarlijks wordt er 1 miljard liter melk verwerkt tot voornamelijk condensmelk (ingedikte melk) en melkpoeder. De productie gaat de komende jaren met circa 50% stijgen. Aan BlueTerra werd de vraag gesteld hoe deze groei klimaatneutraal kan worden gerealiseerd.

Groeisector
De zuivelsector is momenteel een enorme groeimarkt (situatie 2014), als gevolg van de afschaffing van het melkquotum in 2015. Veel melkveehouderijen bereiden zich hierop voor door de melkproductie al op te voeren. De melkfabrieken kunnen hierbij niet achterblijven en zijn ook volop bezig met het uitbreiden van de verwerkingscapaciteit. De vestiging van FrieslandCampina in Leeuwarden is één van de fabrieken waar de capaciteit wordt vergroot. De doelstelling is dat de huidige verwerkingscapaciteit wordt uitgebreid van 1 miljard naar 1,5 miljard in 2020. Deze uitbreiding wordt onder andere gerealiseerd door de ingebruikname van een nieuwe poedertoren en nieuwe energiezuinige indampers (PAVE 2) voor de productie van condensmelk.

Klimaatneutraal
FrieslandCampina heeft haar ambitie verwoord in een strategie: Route2020. Eén van de pijlers van deze strategie is duurzame groei. BlueTerra werd gevraagd te adviseren hoe de groei van de vestiging in Leeuwarden ‘klimaatneutraal’ kan worden gerealiseerd. Klimaatneutraal betekent dat de CO2-emissie in 2020, ondanks de enorme groei van de productie, niet hoger mag zijn dan in 2010. Deze doelstelling is extra ambitieus vanwege het geleidelijk uit bedrijf nemen van de warmtekrachtinstallatie sinds 2011.

CO2-gap
Door intensief samen te werken met specialisten van de melkfabriek is eerst een ‘energiefoto’ genomen. Hierbij is de historische CO2-emissie vanaf 2010 in beeld gebracht. Vervolgens is, op basis van alle uitbreidingen, de toekomstige CO2-emissie tot 2020 inzichtelijk gemaakt. Het verschil tussen de emissie in 2010 en de verwachte emissie in 2020 bedraagt 26.500 ton CO2: de ‘CO2-gap’. De uitdaging is dus om deze ‘CO2-gap’ te ‘vullen’ met duurzame maatregelen, om uiteindelijk in 2020 te kunnen spreken van klimaatneutrale groei.

Concepten
Door BlueTerra zijn drie concepten opgesteld, waarbij elk afzonderlijk concept de volledige doelstelling kan invullen. Een combinatie van deze concepten is echter ook mogelijk. De concepten kunnen als volgt worden omschreven:

• Fri(e)s en zonnig
  Het concept wordt gekenmerkt door de inkoop van groene elektriciteit uit zon- en (regionale) windprojecten. Van belang hierbij is de herkomst van deze elektriciteit, die kan worden gegarandeerd door participatie van FrieslandCampina in dergelijke projecten.
• Groen als g(r)as
  De kern van dit concept wordt gevormd door een aantal biogasprojecten in de omgeving. Het groen gas uit deze projecten kan door FrieslandCampina worden ingezet voor de productie van stoom en elektriciteit. Een extra CO2-emissiereductie kan hierbij worden gerealiseerd door de huidige warmtekrachtinstallatie (STEG) opnieuw in gebruik te nemen.
• Diep en grondig
  Dit is het meest kostbare, ambitieuze en innovatieve concept. Er wordt gebruikgemaakt van een zeer diepe geothermiebron, waarmee vrijwel de volledige warmtevraag kan worden ingevuld. Geothermie is bij deze diepte in Nederland nog niet toegepast. Dit onderstreept het innovatieve karakter van dit concept.

Marsroute
Alle concepten zijn uitgewerkt op een aantal voor FrieslandCampina belangrijke aspecten. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om het energetische en financiële resultaat, om de bedrijfszekerheid en om de organisatorische complexiteit. Vervolgens zijn de concepten vertaald in een marsroute. Deze marsroute loopt via het inkopen van groene elektriciteit, naar het benutten van (heel veel) groen gas in de STEG naar een lonkend langetermijnperspectief van zeer diepe geothermie. Klimaatneutrale groei blijkt voor FrieslandCampina Leeuwarden zeker geen brug te ver. Dit zal echter wel haar prijs hebben, waardoor het van belang is om tussen alle mogelijkheden de juiste route te bepalen.