CO2-uitstoot reduceren en tegelijkertijd de economie in de regio stimuleren. Dat kan door industriële reststromen te gebruiken. Tijdens een onderzoek in West-Brabant bleek dat in die regio de beschikbare reststromen nuttig kunnen worden ingezet. Inmiddels is het potentieel aan mogelijke koppelingen benoemd en wordt gewerkt aan de realisatie van koppelingen.

Het onderzoek

De provincie Noord-Brabant, de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij en Rewin gaven opdracht aan BlueTerra om reststromen te inventariseren. Binnen het Brabantse onderzoek zijn aanbod en vraag naar diverse reststromen onderzocht: stoom, heetwater, CO2, afvalwater en biomassa. Hierbij heeft BlueTerra in samenwerking met Lassche & De Bruijn B.V. bedrijven in de gemeente Moerdijk, Roosendaal, Halderberge en Bergen op Zoom geïnventariseerd. Moerdijk en Bergen op Zoom huisvesten de meest energieintensieve industriële bedrijven van de regio. Doel van het onderzoek was het initiëren van reststroomkoppelingen. Restwarmte wordt gezien als één van de transitieroutes richting verduurzaming. Efficiënt gebruik van deze reststromen reduceert de CO2-uitstoot en kan de economie in het gebied stimuleren. In de omgeving van Bergen op Zoom, Roosendaal, Halderberge en Moerdijk zijn verschillende intensieve industriële activiteiten. Reststromen van een industrieel bedrijf kunnen waardevol zijn voor andere industriële bedrijven, maar ook bijvoorbeeld voor de gebouwde omgeving of de tuinbouw.

Het onderzoek is in stappen uitgevoerd; hierbij zijn de volgende fasen te onderscheiden.

∙ Kick-off
∙ Inventarisatie vraag en aanbod
∙ Omgevingsverkenning en gebiedsontwikkeling
∙ Brainstormsessies en workshops
∙ Uitwerking business cases
∙ Overdracht projecten

Effectief kennis delen en samenwerking

Tijdens de inventarisatie is een longlist opgesteld van producenten en potentiële afnemers van reststromen. De lijst bevat grote en kleine bedrijven die al dan niet geclusterd reststromen produceren of kunnen benutten. Informatie en kennis van specifieke reststromen ontbraken tot nu toe; tussen de bedrijven werden niet intensief kennis en ideeën uitgewisseld. In brainstormsessies en workshops is samen met de bedrijven gezocht naar mogelijke koppelingen; hier zijn veel goede ideeën naar voren gebracht.

Groot voordeel van deze aanpak dat er draagvlak ontstaat: de bedrijven voelen zich de eigenaar van het idee. Mede als gevolg van dit onderzoek is het proces van kennisuitwisseling en het onderzoeken van het gezamenlijk belang, op gang gekomen.

Naast beschikbaarheid van reststromen spelen andere aspecten een rol, zoals:

∙ de gelijktijdigheid van vraag en aanbod;
∙ de afstemming van de hoeveelheden;
∙ het kwaliteitsaspect, zoals:

– het niveau van restwarmte;
– de samenstelling van biomassa.

∙ organisatorische en juridische aspecten;
∙ beleidsmatige en planologische overwegingen.

Business cases

Tijdens het onderzoek zijn vijf specifieke business cases (BC) uitgewerkt. Deze BC’s zijn geselecteerd op basis van complexiteit (aanvullende kennis benodigd) en kansrijkheid.

De geselecteerde BC’s zijn:

∙ stoom/wkk Moerdijk;
∙ heetwaterkoppeling Moerdijk;
∙ LD stoom Moerdijk;
∙ stoom/wkk en/of restwarmte Bergen op Zoom;
∙ waterkoppeling Bergen op Zoom.

Afronding onderzoek en vervolg

Het resultaat van het onderzoek is in rapportvorm en tijdens een speciaal symposium in Etten-Leur gepresenteerd. Inmiddels wordt het initiatief overgenomen door de partijen in het gebied, met name op het haven- en industriegebied Moerdijk.

Te noemen zijn:

∙ bio-wkk van Bewa aan de Appelweg met restwarmtelevering aan omringende bedrijven (gerealiseerd);
∙ LD stoomnet aan de Vlasweg (initiatieffase);
∙ MD stoomnet aan de Middenweg (initiatieffase);
∙ LD stoomnet aan de westelijke randweg (voorbereidingsfase; bedoeld voor nieuw te vestigen chemische industrie);
∙ oprichting Energie Combinatie Moerdijk (ECM); hierin participeren het Havenschap Moerdijk, Essent, Brabant Water en VSH;
∙ stoom- of restwarmtenet Bergen op Zoom (initiatieffase).

Projectgegevens

∙ Opdrachtgever: Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij en Provincie Noord-Brabant
∙ Doorlooptijd: 1 jaar

Rol BlueTerra

∙ Onderzoek
∙ Procesbegeleiding
∙ Rapportage
∙ Kennisoverdracht
∙ Organisatie symposium
∙ Nazorg