Het was één van de meest bediscussieerde maatregelen uit het klimaatakkoord: de nationale CO₂-heffing voor de industrie. De voorgestelde heffing moest gaan aansluiten bij het huidige Europese heffingssysteem (ETS) en zorgen dat het reductiedoel in 2030 op een zo kosteneffectieve manier zal worden bereikt. Op de exacte uitwerking van de regeling bleef het echter lang wachten. Onlangs is de conceptregeling dan toch gepresenteerd en ter consultatie aan de industrie voorgelegd. Hierbij leggen wij de basisprincipes van de regeling toe.

CO2-heffing en ETS-methodiek

Hoewel de nationale CO₂-heffing is gebaseerd op de ETS-methodiek, is het basisprincipe van de twee regelingen verschillend. Het ETS-systeem werkt met CO₂-rechten via het ‘cap and trade’ principe. Er is daarbij een maximum gesteld aan de totale aantal emissierechten voor installaties die vallen onder ETS. Dit maximum wordt richting 2030 verminderd tot het niveau van de ETS-reductiedoelstelling van 43% ten opzichte van de totale uitstoot onder het ETS in 2005. Binnen dit maximum krijgen bedrijven een deel van de CO₂-rechten gratis toegewezen. Wanneer deze rechten ontoereikend zijn, kunnen bedrijven aanvullende CO₂ rechten inkopen via een veiling. Daarnaast is het mogelijk om de rechten naar behoefte direct te verhandelen met andere bedrijven. De prijs wordt bepaald op basis van vraag en aanbod.

Oplopende heffing maakt CO₂ reductie aantrekkelijker

De nationale CO₂-heffing zoals beschreven in het klimaatakkoord is geen ‘cap and trade’ systeem maar een belasting op alle CO₂ die moet worden bespaard om in 2030 de reductiedoelstelling voor de industrie van 59% ten opzichte van 1990 te behalen. Hierbij wordt juist dat deel van de uitstoot belast dat het meest kosteneffectief kan worden bespaard. Voor het overige deel van de uitstoot krijgen bedrijven vrijstelling in de vorm van dispensatierechten. De heffing gaat ieder jaar oplopen richting 2030 terwijl de vrijstelling van dispensatierechten ieder jaar afneemt. Op deze manier wordt het steeds rendabeler wordt om CO₂-reducerende maatregelen te nemen. De hoogte van de heffing wordt bepaald aan de hand van de verwachte kosten per ton CO₂ van reductiemaatregelen. Het idee hierachter is dat wanneer deze verwachte kosten lager zijn dan de heffing, het loont om te investeren in de maatregel. In de praktijk blijkt het moeilijk om het juiste prijsniveau vast te stellen. In het klimaatakkoord werd benoemd dat de CO₂-heffing zou moeten starten bij 30€/ton en lineair oplopen naar 125 tot 150 €/ton. Dit prijspad zal in de loop van dit jaar op basis van een analyse van PBL worden geactualiseerd. De hoogte van de taks is in ieder geval inclusief de ETS kosten, zodat de prikkel om te investeren niet afhankelijk is van de schommelende marktprijs van Europese CO₂-rechten.

Aantal dispensatierechten: benchmarks geven duidelijkheid

Om het aantal dispensatierechten te bepalen dat een bedrijf per jaar ontvangt wordt van hetzelfde mechanisme als bij het toewijzen van de gratis rechten in het ETS. Dit gebeurt aan de hand zogenaamde benchmarks die zijn vastgesteld aan de hand van de gemiddelde CO₂-uitstoot van de 10% best presterende installaties binnen een productgroep. Voor alle installaties waar geen productgroep aan gekoppeld kan worden geldt een warmtebenchmark. In 2021 zal voor elke installatie de oude benchmark met een 3% verbetering gelden. Deze benchmark zal in 2023 en in 2026 worden aangepast. De ontwikkeling van de benchmark is ook weergegeven in de situatieschets in de figuur. Het daadwerkelijke aantal dispensatierechten dat een bedrijf ontvangt is afhankelijk van de reductiefactor, een vast percentage van deze benchmark voor alle sectoren die gedurende de jaren steeds verder zal afnemen. Op deze manier wordt een reductiepad ingesteld zodat een extra deel van de uitstoot nog wordt vrijgesteld van heffing in de eerste jaren. Het doel is om vervolgens om de reductiefactor dermate te verlagen dat de industriële doelstelling van 14,3 Mt/jaar reductie wordt bereikt ongeacht de exacte hoogte van de ETS-benchmarks.

Webinar op 19 mei 2020 met concrete toelichting van de heffing

De conceptregeling “CO₂-heffing industrie” is onlangs gepresenteerd  en wordt momenteel ter consultatie voorgelegd aan de stakeholders. De CO₂-heffing gaat voor ETS ondernemingen grote financiële impact hebben. Dit is het moment om u te verdiepen in de gevolgen van de regeling voor uw bedrijf. BlueTerra kan u hierbij helpen. BlueTerra Energy Experts organiseren 19 mei een webinar met daarin de details rondom de nationale CO₂-heffing en een toelichting aan de hand van concrete praktijkcases. Voor verdere toelichting en aanmelding voor het webinar CO₂ heffing industrie zie hier.